بلاگ سامان ۷۲۴

 آشنایی با معماری باروک یکی از سبک معماری ایتالیایی

یکی از سبک های معماری که ابتدا در ایتالیا توسعه و رواج یافت سبک باروک می باشد. این سبک معماری دارای ویژگی های ظاهر نمایشی، استفاده از دکور مجلل در نمای خارجی ساختمان و دیوارنگاری با رنگ روشن می باشد. در ادامه قصد داریم تا ویژگی ها و تاریخچه این سبک معماری باروک را به طور کامل و جامع مورد بررسی قرار دهیم و ساختمان هایی که با استفاده از این سبک معماری احداث شده اند را معرفی خواهیم نمود.

 

آشنایی با تاریخچه معماری باروک

این سبک معماری از قرن 16 میلادی و در کشور ایتالیا ظهور یافت. تا حدودی می توان این سبک معماری را نسخه نمایشی سبک معماری رنسانس در نظر گرفت. این سبک معماری به تناسبات مرتب و منطقی دوره های نخستین رنسانس علاقه خاصی نشان نمی دهد. نام این سبک معماری در ابتدا دارای بار معنایی منفی بود و منتقدان این نام را برای این سبک معماری انتخاب نمودند که عقیده داشتند سبک معماری باروک یک سبک افراطی و دارای تجملات زیاد می باشد. در این سبک معماری از نورپردازی، رنگ های پرشور و اثرات خیالی مثل فریب چشم و طراحی هایی که ویژگی این سبک معماری را به بازی می گیرد استفاده می شود.

این سبک معماری همزمان با دوره استعمار اروپایی ها بود و ساختمان های بسیار زیادی در سراسر دنیا با بهره گیری از این سبک معماری ساخته شده اند. بسیاری از ساختمان ها در آلمان و آمریکای جنوبی با استفاده از معماری باروک احداث شده اند. بزرگترین فواره در شهر رم که فواره تروی نام دارد به عنوان یکی از معروف ترین فواره های جهان محسوب می شود که با استفاده از سبک معماری باروک ساخته شده است.

 

در دوره اصلاح کاتولیک این سبک معماری توسعه یافته است. یکی از روش های جذب طرفداران سبک های معماری ایجاد طرح های احساسی و هیجانی در سبک معماری می باشد. به طور کلی می توان گفت معماری کلیسا در بیننده احساس وفاداری بی قید و شرط را القا می کند و لحظه ورود به کلیسا برای تمامی افراد به لحظه ای نمادین، اسرار آمیز و احساسی تبدیل می شد. معماری سبک باروک همزمان با گسترش کلیساها در سراسر دنیا در اروپا و آمریکای جنوبی نیز توسعه یافت. ویژگی های بارز این سبک معماری در هر کشوری دستخوش تغییراتی شد. در ابتدا از این سبک برای ساخت خانه ها استفاده نمی کردند و این سبک تنها برای تزیین کلیساها مورد استفاده قرار می گرفت. بعدها این سبک معماری به عنوان نشان رژیم های خودکامه در ساخت کاخ های سلطنتی مورد استفاده قرار گرفت.

آشنایی با ویژگی های بارز معماری سبک باروک

معمولا در نمای اصلی ساختمان های احداث شده به سبک معماری باروک یک برج مرکزی، گنبد، ایوان، برجسته کاری و طرح های مرکزی مختلف وجود دارد. طراحی های پرشور و نقشه های پیچیده اغلب در معماری باروک مورد استفاده قرار می گیرد تا به راحتی قادر به القای حس جنبش و پویایی در بیننده باشد. استفاده از سطوح صاف در طرح های معماری رنسانس رایج بود اما معماری باروک شامل ترکیبی از تکرار و به هم ریختن درون مایه های کلاسیک سبک رنسانس می باشد. معماران مشهور سبک باروک به طور آزادانه نمای ساختمان را قالب بندی می کردند تا بنا ظاهری سه بعدی پیدا کند و چشم بیننده ها را فریب دهد. یکی از نمونه های بارز سبک معماری باروک ستون های پر پیچ و خم سایه بان روی مقبره سنت پیتر در کلیسای سنت پیتر می باشد.

 

در معماری سبک رنسانس نمای ساختمان به بخش های منظم و متقارن تقسیم می شود اما از نمای ساختمان به سبک معماری باروک به عنوان مجموعه ای واحد و به هم پیوسته یاد می شود. نمای ساختمان احداث شده به سبک رنسانس دارای بخش های یکسان و هم شکل بسیار زیادی می باشد تا توجه بیننده تنها به یک بخش خاص از آن جلب نشود اما در سبک معماری باروک از المان هایی همچون دیوارهای خمیده، مجسمه و نقش های برجسته متعدد در اطراف ورودی مرکزی استفاده می شود. استفاده از انحنا در ساختمان ها باعث می شود تاثیر نور و سایه آن روی نما افزایش قابل توجهی داشته باشد.

 

ویژگی های رایج سبک معماری باروک

• شکوه و جلال
• استفاده از رنگ های روشن
• تقابل و تضاد
• استفاده از پیچ و تاب و خمیدگی در قالب ساختارهای بیضی شکل
• توجه به شکل ظاهری و دکوراسیون پر تشریفات در معماری باروک
• مجسمه طلاکاری شده
• سقف نقاشی شده
• طرح بریده بریده و یا به صورت ناتمام رها شده البته از روی عمد
• نقاشی دیواری در اندازه بزرگ
• طرح نمایشی و پرشور در نمای مرکزی و بیرونی ساختمان
• استفاده از گچ بری و سنگ مرمر در معماری باروک
• تاثیرات واهی و تخیلی همچون فریب چشم
• گنبد بیضی شکل که بیشتر در سبک معماری باروک در اروپای شرقی رواج دارد.

 

آشنایی با مراحل مختلف سبک معماری باروک

به طور کلی می توان گفت معماری باروک به سه مرحله آغازین، پیشرفته و پسین طبقه بندی می شود. در ادامه با معماران معروف و تاثیرگذار در هر دوره از معماری باروک آشنا خواهیم شد.

 

مرحله آغازین سبک معماری باروک

از پیشگامان سبک معماری باروک می توان به کارلو مادرنو اشاره کرد. نمای کلیسای سن پیتر در واتیکان سیتی شاهکار کارلو مادرنو می باشد که به سبک معماری باروک ساخته شده است. طراحی بخش عمده ای از این کلیسا را میکل آنژ با استفاده از سبک معماری رنسانس انجام داده است و مادرنو سال ها بعد آن را گسترش و توسعه داده است. یکی از المان های رایج سبک باروک موجود در این کلیسا سنتوری نیمه تمام آن می باشد که در دوره رنسانس پسین رونق و توسعه قابل توجهی یافته است.

مرحله معماری باروک پیشرفته

از معماران برجسته سبک باروک پیشرفته می توان به فرانچسکو برومینی و جیان لورنزو برنینی اشاره کرد. هر دوی آن ها کارهای خود را بیشتر در رم متمرکز کرده بودند. از شاهکارهای برنینی می توان به بالداکینو یا آسمانه سنت پیتر و ستون های میدان سنت پیتر اشاره کرد. برومینی در حقیقت استاد ساخت دیوارهای منحنی بود و ساختمان های بزرگ بسیار زیادی را طراحی کرده بود. معروف ترین و مشهورترین اثر معماری باروک توسط برومینی کلیسای کوچک سنت چارلز در چهار چشمه می باشد.

 

مرحله معماری باروک پسین

همزمان با تبدیل شدن فرانسه به مرکز فرهنگ غرب سبک معماری باروک پسین رواج یافت. معماری باروک در این کشور سبک خاص خود را داشت و در اروپای شمالی این سبک معماری بین کلاسیک و باروک قرار داشت. در این دوره معماران سبک باروک کم کم از تقارن رایج در دوره قبلی باروک فاصله گرفتند. در فرانسه هر گاه صحبت از معماری باروک پیش می آید در حقیقت منظور باروک پسین می باشد. معروف ترین ساختمان های احداث شده با استفاده از سبک باروک عمارت های کاخ مانند شاتو می باشد. بارزترین ویژگی معماری سبک باروک سقف فرانسوی مانسارد می باشد. یکی دیگر از نمونه های بارز به سبک معماری باروک کاخ ورسای می باشد که دیواره های آن بیشتر به سبک کلاسیک ساخته شده اند. المان هایی از سبک باروک مثل مجسمه های نیم تنه نیز در این کاخ وجود دارد.

 

آشنایی با بناهای معروف ساخته شده به سبک معماری باروک

باشکوه ترین نمونه های معماری باروک در ایتالیا کلیساها هستند و یکی از نمونه های عالی این سبک معماری در فرانسه شاتو می باشد. انگلیس به دو دلیل هنگام صحبت از معماری سبک باروک ذکر می شود: دلیل اول این است که در این دوره از کریستوفر رن به عنوان بزرگ ترین معمار انگلیسی یاد می شود زیرا او طراحی بسیاری از ساختمان های لندن را انجام داده است و دلیل دوم این است که در این دوره در انگلیس سبک پالادیان رواج یافت که در دوره نئو کلاسیک طرفداران بسیار زیادی داشت. با پیدایش سبک فرانسوی دوره باروک به پایان رسید. این سبک معماری از تزئینات و پیچ و خم های باروک الهام گرفته است اما رویکرد و تم این دو سبک معماری با یکدیگر تفاوت های بسیار دارند.

 

سان کارلو اله کواترو فونتانه در رم

یکی از مهمترین ساختمان ها ساخته شده با استفاده از سبک باروک ساختمان سان کارلو اله کواترو فونتانه می باشد که یکی از رهبران این سبک به نام فرانچسکو برومینی طراحی آن را انجام داده است. این بنا در سال های 1638 و 1646 میلادی در رم به نام کلیسای سنت چارلز در چهار چشمه احداث شده است. نمای این کلیسای کاتولیک رومی در سال 1670 توسط برادرزاده برومینی برنادو کامل شده است.

میدان سن پیتر در واتیکان

طراحی میدان سن پیتر در شهر واتیکان به همراه مجموعه ستون های باشکوه و تعداد 140 مجسمه قدیسان بر عهده لورنزو برنینی بوده است. فواره سمت چپ میدان سن پیتر را نیز برنینی ساخته است و تمام تلاش خود را کرده است تا در طراحی فواره سمت چپ از فواره سمت راست پیروی نموده تا بتواند بین آن ها تقارن نسبی ایجاد نماید. معمار و مجسمه ساز مشهور ایتالیایی دومنیکو فونتانا در سال 1586 میلادی در مرکز این میدان یک آبلیسک مصری احداث کرد.

 

موزه انولید در پاریس

یکی از برترین شاهکارهای معماری باروک در فرانسه موزه انولید می باشد. اکثر بخش های این موزه توسط لیبرال برونت طراحی شده است اما مانسارت ساخت گنبد تماشایی آن را تکمیل کرده است. این بنا جهت اسکان جانبازان کشور در سال های 1671 تا 1678 میلادی در پاریس مورد استفاده قرار گرفته است و امروزه موزه ارتش فرانسه مدل های جنگی و تاریخ معاصر را شامل می شود. مقبره برخی از قهرمانان ملی فرانسه همچون ناپلئون بناپارت در این مکان واقع شده است.

 

 

کاخ ورسای در ورسای

یکی از بزرگ ترین کاخ های دنیا و بهترین نمونه غیر مذهبی معماری باروک در فرانسه کاخ ورسای می باشد. دستور ساخت این کاخ توسط لویی چهاردهم در سال 1660 میلادی صادر شد و معماری اکثر بخش های آن همچون تالار آینه ها توسط ژول آردوئن مانسارت صورت گرفته است. جانشین های لویی چهاردهم در این کاخ تغییرات قابل توجه بسیار زیادی انجام دادند و برای دکور برخی از اتاق های این کاخ از سبک معماری باروک پسین بهره گرفته شده است. این مکان و باغ هایش امروزه نیز شکوه و زیبایی خود را حفظ کرده اند و از سال 1837 به بعد به عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفت و بازدید از آن برای عموم آزاد گشت.

 

کلیسای سنت چارلز وین

یکی از تحسین برانگیزترین ساختمان های وین که به سبک معماری باروک ساخته شده است کلیسای سنت چارلز می باشد. بر اساس عهد امپراتور کارل ششم در رابطه با جان سالم به در بردن از طاعون کلیسای سنت چارلز احداث شد. این کلیسا در سال های 1716 و 1738 میلادی بنا شد و یوهان برنارد این کلیسا را طراحی کرد. پس از فوت برنارد فیشر مراحل ساخت این کلیسا توسط پسرش که یک معمار اتریشی بود به اتمام رسید.

 

کاخ شونبرون در وین

یکی دیگر از کاخ های باشکوه ساخته شده با بهره گیری از معماری باروک پسین کاخ شونبرون می باشد که پادشاهان هاسبورگ در زمان های قدیم از آن به عنوان اقامتگاه تابستانی استفاده کرده اند. این بنا در حقیقت نمونه اتریشی کاخ ورسای محسوب می شود و معمار آن یوهان برنارد فیشر می باشد که البته با گذشت زمان دستخوش تغییرات کمی شده است. اتاق های این کاخ اغلب به سبک معماری باروک پسین تزئین شده اند و پس از سقوط خاندان هابسبورگ در سال 1918 کاخ شونبرون در اختیار جمهوری اتریش قرار گرفته است و امروزه به عنوان موزه مورد استفاده قرار می گیرد و بازدید از آن برای عموم آزاد است.

 

کلیسای سن پل در لندن

از بهترین نمونه های معماری باروک انگلیسی می توان به کلیسای سن پل در لندن و 2 برج با نمای غربی آن اشاره کرد. کریستوفر رن معمار معروف انگلیسی کار طراحی آن را به عهده داشته است. کریستوفر رن همچنین 50 کلیسای ویران شده در آتش سوزی بزرگ لندن را بازسازی کرد. این کلیسا پس از تکمیل شدن به عنوان بلندترین ساختمان در لندن شناخته می شود و در ساخت آن از روش های مختلف معماری بهره گرفته شده است.

معماری باروک و سن پل

از دیگر ساختمان های باشکوه ساخته شده با استفاده از سبک معماری باروک می توان به کاخ زمستانی در سن پترزبورگ، کلیسای جامع سانتیاگو و کلیسای زاکاتکاس اشاره کرد.

 

مطالب بیشتر: